ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΑΠ. Η ΝΟΜΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΟΜΟ ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΔΥΝΑΤΑΙ ΝΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΤΕΙ ΑΠΟΛΥΤΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΥΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΓΩΓΕΣ ΣΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΣΕ ΕΛΒΕΤΙΚΟ ΦΡΑΓΚΟ

ΑΠ  561/2014  με  εξαιρετική  νομική θεμελίωση  για  τους  καταχρηστικούς  ΓΟΣ , την οποία παραθέτω  αυτούσια  «Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 6 του ν.2251/1994 "Προστασία Καταναλωτών", όπως ισχύει μετά την αναθεώρηση του με το ν. 3587/2007 οι γενικοί όροι των συναλλαγών (ΓΟΣ) δηλαδή οι όροι που έχουν διατυπωθεί εκ των προτέρων για μελλοντικές συμβάσεις απαγορεύονται και είναι άκυροι αν έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική διατάραξη της ισορροπίας των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλομένων σε βάρος του καταναλωτή. Με τη διάταξη αυτή απαλείφθηκε η προηγούμενη ρύθμιση που απαιτούσε απεριόριστο αριθμό μελλοντικών συμβάσεων. Ο ν.2251/1994 αποτελεί ενσωμάτωση στο Εθνικό Δίκαιο της Οδηγίας 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 5-4-1993 "σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με τους καταναλωτές". Στο άρθρο 3 παρ. 1 της εν λόγω Οδηγίας ορίζεται ότι "ρήτρα σύμβασης που δεν αποτέλεσε αντικείμενο ατομικής διαπραγμάτευσης θεωρείται καταχρηστική, όταν παρά την απαίτηση καλής πίστης, δημιουργεί σε βάρος του καταναλωτή σημαντική ανισορροπία ανάμεσα στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις των μερών, τα απορρέοντα από τη σύμβαση", ενώ κατά τη διάταξη του άρθρου 8 της ίδιας Οδηγίας "Τα Κράτη - Μέλη μπορούν να θεσπίζουν ή να διατηρούν, στον τομέα που διέπεται από την παρούσα Οδηγία, αυστηρότερες διατάξεις, σύμφωνες προς τη Συνθήκη, για να εξασφαλίζεται μεγαλύτερη προστασία στον καταναλωτή". Η ρύθμιση της παρ. 6 του άρθρου 2 του ν. 2251/1994 αποτελεί εξειδίκευση της γενικής αρχής του άρθρου 281 του ΑΚ, κατά την οποία απαγορεύεται η καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος ή η κατάχρηση ενός θεσμού, όπως είναι η συμβατική ελευθερία. Η παραπάνω παράγραφος στην αρχική της διατύπωση χρησιμοποιούσε τον όρο "υπέρμετρη διατάραξη" της ισορροπίας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλομένων αποκλίνοντας φραστικά από τη διατύπωση του άρθρου 3 παρ. 1 της ανωτέρω Οδηγίας, η οποία ομιλεί για σημαντική ανισορροπία ανάμεσα στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μερών. Με τους ΓΟΣ είτε επιχειρείται απόκλιση από ρυθμίσεις του ενδοτικού δικαίου είτε ρυθμίζονται πρόσθετα στοιχεία που δεν αντιμετωπίζονται από διατάξεις ενδοτικού δικαίου. Δεν απαγορεύεται όμως η απόκλιση από οποιαδήποτε διάταξη του ενδοτικού δικαίου αλλά (μόνο από εκείνες που φέρουν καθοδηγητικό χαρακτήρα ή σε περίπτωση άτυπων συναλλακτικών μορφών, από τα ουσιώδη, για την επίτευξη του σκοπού και της διατήρησης της φύσης της σύμβασης, δικαιώματα και υποχρεώσεις των μερών που απηχούν πράγματι δικαιολογημένες προσδοκίες του πελάτη για το συγκεκριμένο είδος συναλλαγής. Καταχρηστικός και συνεπώς άκυρος είναι κάθε ΓΟΣ, ο οποίος χωρίς επαρκή και εύλογη αιτία αποκλίνει από ουσιώδεις βασικές αξιολογήσεις του ενδοτικού δικαίου, δηλαδή από τυπικές και συναλλακτικά δικαιολογημένες προσδοκίες του πελάτη. Η καθοδηγητική λειτουργία διαταράσσεται , όταν με το περιεχόμενο του Γ.Ο.Σ αλλάζει η εικόνα που έχει διαμορφωθεί με βάση τους κανόνες του ενδοτικού δικαίου για τη συγκεκριμένη συμβατική μορφή. {προσωπικό σχόλιο : όπως η συμβατική μορφή δανείου  807 Α.Κ. }  Ελέγχεται, επίσης, για καταχρηστικότητα η ρύθμιση ενός ΓΟΣ, με τον οποίο επέρχεται περιορισμός θεμελιωδών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που προκύπτουν από τη φύση της σύμβασης κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να απειλείται η ματαίωση του σκοπού της. Για να κριθεί αν ένας ΓΟΣ διαταράσσει τη συμβατική ισορροπία και συνεπώς είναι άκυρος ως καταχρηστικός, γίνεται αξιολογική στάθμιση των εκατέρωθεν συμφερόντων και εκτιμώνται οι ειδικές συνθήκες της συγκεκριμένης περίπτωσης. Λαμβάνονται υπόψη, εκτός από την ανάγκη προστασίας του κατά τεκμήριο ασθενέστερου καταναλωτή, {προσωπικό σχόλιο : οι δανειολήπτες}   η φύση των αγαθών ή υπηρεσιών που αφορά η σύμβαση, {προσωπικό σχόλιο :  χορήγηση  στεγαστικού δανείου , όπου οι τράπεζες ως χρηματοπιστωτικός φορέας  έχουν αυξημένη ευθύνη  πρόμοιας  και προστασίας , των συμφερόντων των  πελάτων τους }  ο σκοπός της, {προσωπικό σχόλιο :  ο σκοπός  ήταν  ένα στεγαστικό δάνειο για απόκτηση  κατοικίας  και  όχι  επίτευξη κέρδους από επένδυση}   το σύνολο των ειδικών συνθηκών κατά τη σύναψη της, {προσωπικό σχόλιο :  προωθήθηκαν αθροα οι συμβάσεις αυτές  με δελεαρ το χαμηλό επιτόκιο και την χαμηλή δόση  σε μια  χρονική στιγμή που  η ισοτιμία ευρώ  και ελβετικού  φράγκου  ήταν στο ζενιθ  ως  προς  το  ευρώ  και πέρα τούτου  αναμενόταν  η  υποτίμηση  αυτού , γεγονός γνωστό στις τράπεζες , αναμενόταν υποτίμηση του ευρώ κατά 30%  }   ο εξειδικευμένος ή μη χαρακτήρας της συναλλαγής, {προσωπικό σχόλιoη συμβατική μορφή του στεγαστικού δανείου σε συνάλλαγμα  ,  που ουδεμια σχέση  είχαν με τα κοινά στεγαστικά  δάνεια, διότι εμπεριέχει  ανάληψη συναλλαγματικού  κινδύνου  και στην ουσία είναι δάνειο συγχρόνως  με επένδυση }  η εξοικείωση του πελάτη με τις σχετικές συναλλαγές, {προσωπικό σχόλιο :  ουδεμία σχέση  είχαν οι  δανειολήπτες με γνώσεις συναλλάγματικων κινδύνων και συναφών εννοιών    }  το μορφωτικό και πνευματικό του επίπεδο, {προσωπικό σχόλιο : κρίνεται ατομικά   στο πρόσωπο κάθε δανειολήπτα} οι κίνδυνοι που αναλαμβάνονται και η δυνατότητα αντιμετώπισης τους, {προσωπικό σχόλιο : οι δανειολήπτες ανέλαβαν σημαντκό κίνδυνο που ουδόλως γνώριζαν ούτε κατανόησαν  και δεν τους δόθηκε καν  η δυνατότητα να τον ασφαλίσουν σε αντίθεση με τις τράπεζες που είχαν ασφαλισμένο τον δικό τους συναλλαγματικό κίνδυνο και έτσι κατά  την διάρκεα της σύμβαση καρπώνονται εκτός τον τόκο και  την  σημαντική  ζημία των δανειοληπτών , αρκετών χιλιάδων ευρώ } καθώς επίσης και όλες οι υπόλοιπες ρήτρες της σύμβασης ή άλλης σύμβασης από την οποία αυτή εξαρτάται. (ΑΠ 1495/2006).

Ετσι κατά τον έλεγχο του κύρους του περιεχομένου ενός ΓΟΣ, εξετάζεται σε πρώτη φάση αν αυτός είναι αντίθετος με κάποια απαγορευτική ρήτρα που περιλαμβάνεται στην ενδεικτική απαρίθμηση συγκεκριμένων ΓΟΣ που θεωρούνται "PER SE" καταχρηστικοί και άρα άκυροι,  δηλαδή χωρίς να απαιτείται ως προς αυτούς, η ύπαρξη των προαναφερόμενων προϋποθέσεων της γενικής ρήτρας {προσωπικό σχόλιο : όπως στην   η παραβίαση των ρητρών των περιπτώσεων  ια και  ε  του άρθρου 2 παρ 7 }  και σε περίπτωση αρνητικού αποτελέσματος, ελέγχεται κατά πόσο ο συγκεκριμένος ΓΟΣ περιέχει απόκλιση από ουσιώδεις αξιολογήσεις καθοδηγητικού χαρακτήρα του ενδοτικού δικαίου δηλαδή η καταχρηστικότητα θα κριθεί με βάση τα κριτήρια των εδαφίων α και β της παρ. 6 του άρθρου 2 του ν.2251/1994 (ΑΠ 1219/2001, ΑΠ296/2001).

Περαιτέρω το δίκαιο των ΓΟΣ διέπεται από την αρχή της διαφάνειας, η οποία διατυπώνεται ρητά και στο άρθρο 5 της Οδηγίας, σύμφωνα με την οποία οι ΓΟΣ πρέπει να είναι διατυπωμένοι κατά τρόπο σαφή και κατανοητό, ώστε ο καταναλωτής να είναι σε θέση να διαγνώσει εκ των προτέρων κρίσιμα στοιχεία ή μεγέθη της σύμβασης ,όπως η διάρκεια της και τα μεγέθη που περικλείονται στη βασική σχέση παροχής και αντιπαροχής {προσωπικό σχόλιο :  ύψος  καταβαλλόμενης δόσης , και  κυρίως  ύψος  αποπληρούμενου  κεφαλαίου  ,  το  οποίο  είναι  κυμαινόμενο και  εν  τέλει  μεγαλύτερο  σημαντικά  από το αρχικό παρά τις καταβολές.}  . Η σχέση αυτή παροχής και αντιπαροχής, ενώ καταρχήν δεν λαμβάνεται υπόψη για την εκτίμηση του καταχρηστικού χαρακτήρα κάποιου ΓΟΣ, εντούτοις, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 2 της Οδηγίας, ελέγχεται εάν ο σχετικός όρος δεν είναι διατυπωμένος κατά τρόπο σαφή και κατανοητό, εάν δηλαδή έχει παραβιασθεί η αρχή της διαφάνειας, (ΑΠ 430/2005)